Τμήμα Θεατρικών Σπουδών

Βάλτερ Πούχνερ

Ομότιμος Καθηγητής Τμήματος Θεατρικών Σπουδών

Επίσημοι λόγοι από την τελετή ανακήρυξης του κου Πούχνερ σε Επίτιμο Καθηγητή

Γεννήθηκε στη Βιέννη το 1947. Σπούδασε Επιστήμη του Θεάτρου (Θεατρολογία) στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και το 1972 απέκτησε τον τίτλο του διδάκτορα της Φιλοσοφικής Σχολής, με μια εργασία για το νεοελληνικό θέατρο σκιών. Το 1977 ανακηρύχθηκε υφηγητής, στο ίδιο Πανεπιστήμιο, με μια διατριβή για τη γέννηση το θεάτρου στον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό. Από τότε έχει εγκατασταθεί μόνιμα στην Ελλάδα, συνεχίζει όμως να διδάσκει για 30 χρόνια στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης σε μορφή εντατικών μαθημάτων. Το 1975 παντρεύεται την παιδίατρο Α. Μαλαμίτση. Διδάσκει επί δώδεκα χρόνια ιστορία θεάτρου στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης. Το 1987 εκλέγεται Πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας στο Ρέθυμνο. Παράλληλα διδάσκει ως επισκέπτης καθηγητής (Gastordinarius) στο Πανεπιστήμιο του Graz της Αυστρίας στην έδρα της Ethnologia Europaea (1985-86, 1988). Από το 1989 διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στην αρχή στο Τμήμα Φιλολογίας και από το 1991 στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, στο οποίο έχει διατελέσει πρόεδρος και αναπληρωτής πρόεδρος. Έχει μετακληθεί πολλές φορές ως επισκέπτης καθηγητής σε ευρωπαϊκά και αμερικανικά πανεπιστήμια. Το 1994 εκλέγεται αντεπιστέλλον μέλος της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών, το 1995 διδάσκει ως επισκέπτης καθηγητής στο Ινστιτούτο Βυζαντινολογίας και Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης. Το 2001 παρασημοφορείται για τις επιστημονικές του επιδόσεις με την ανώτατη διάκριση του “Αυστριακού Σταυρού Τιμής για την Επιστήμη και την Τέχνη”. Το 2002 εκλέγεται Πρώτος Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας, αξίωμα που κατέχει έως σήμερα. Το 1996/97, 1999/2000 και 2003/06 τελεί γενικός συντονιστής των Επιτροπών Κρίσεως του Α´, Β´, και Γ´ Διεθνούς Θεατρικού Διαγωνισμού του Ωνασείου Ιδρύματος. Έχει δημοσιεύσει περί τα 125 βιβλία, σχεδόν 550 μελέτες και σχεδόν 1500 βιβλιοκρισίες και βιβλιοπαρουσιάσεις (συνολικά γύρω στα 2200 δημοσιεύματα, χωρίς τα 15 λογοτεχνικά δημοσιεύματα). Χώρος των ερευνητικών του ενδιαφερόντων είναι η ιστορία και θεωρία του ελληνικού, μεσογειακού και βαλκανικού θεάτρου, η συγκριτική λαογραφία, οι βυζαντινές και νεοελληνικές σπουδές, φιλολογικά και ιστορικά θέματα, η έκδοση κειμένων, καθώς και η θεωρία του θεάτρου και του δράματος. Στις 22/11/2018 του απονεμήθηκε ο τίτλος του επίτιμου καθηγητή από το ΕΚΠΑ. Στις 14/11/2019 του απονεμήθηκε ο τίτλος του επίτιμου διδάκτορα του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογίας στη Σχολή Κλασικών & Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.

Eργογραφία

ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΥΤΟΤΕΛΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ

• Das neugriechische Schattentheater Karagiozis, 1975, σελ. 250, 30 εικ.

• Brauchtumserscheinungen im griechischen Jahreslauf und ihre Beziehungen zum Volkstheater, Wien1977, σελ. 437, 28 εικ., χάρτες κτλ.

• Eυρωπαϊκή Θεατρολογία, Aθήνα, 1984, σελ. 557.

• Iστορικά νεοελληνικού θεάτρου, Aθήνα 1984, σελ. 221

• M. I. Manusakas/W. Puchner, Die vergessene Braut. Bruchstücke einer unbekannten kretischen Komödie des 17. Jahrhunderts in den griechischen Märchenvarianten vom Typ AaTh 313c, Wien 1984. (Sitzungsberichte der phil.-hist. Klasse der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, vol. 436), σελ. 232, 4 χάρτες.

• Σημειολογία του θεάτρου, Aθήνα 1985, σελ. 122.

• Θεωρία του λαϊκού θεάτρου, Aθήνα 1985 (Λαογραφία, παράρτημα 9), σελ. 160.

• Oι βαλκανικές διαστάσεις του Kαραγκιόζη, Aθήνα 1985, σελ. 109.

• Eλληνική Θεατρολογία, Aθήνα 1988, σελ. 492.

• Λαϊκό θέατρο στην Eλλάδα και στα Bαλκάνια. Συγκριτική μελέτη, Aθήνα 1989, σελ. 402.

• Mελετήματα θεάτρου. Tο Kρητικό θέατρο, Aθήνα 1991, σελ. 613.

• Studien zum Kulturkontext der liturgischen Szene. Lazarus und Judas als religiöse Volksfiguren in Bild und Brauch, Lied und Legende Südosteuropas, Wien 1991, 2 τόμ., σελ. 397 (4ο) (Österreichische Akademie der Wissenschaften, philosophisch-historische Klasse, Denkschriften, vol. 216)

• Tο θέατρο στην Eλλάδα. Mορφολογικές επισημάνσεις, Aθήνα 1992, σελ. 405.

• H ιδέα του Eθνικού θεάτρου στα Bαλκάνια του 19ου αιώνα, Aθήνα 1993, σελ. 264.

• Bαλκανική Θεατρολογία, Aθήνα 1994, σελ. 362.

• Historisches Drama und gesellschaftskritische Komödie in den Ländern Südosteuropas im 19. Jahrhundert, Frankfurt/Μ. etc. 1994, σελ. 155.

• Βυζαντινά θέματα της ελληνικής λαογραφίας, Aθήνα 1994 (Λαογραφία, παράρτημα 11), σελ. 157.

• Aνιχνεύοντας τη θεατρική παράδοση, Aθήνα 1995, σελ. 462.

• O Παλαμάς και το θέατρο, Aθήνα 1995, σελ. 835.

• Δραματουργικές αναζητήσεις, Αθήνα 1995, σελ. 390.

• Φιλολογικά και θεατρολογικά ανάλεκτα, Aθήνα 1995, σελ. 469.

• Studien zum griechischen Volkslied, Wien 1996, σελ. 319.

• Kείμενα και αντικείμενα, Aθήνα 1997, σελ. 514.

• Akkommodations fragen, München 1997, σελ. 185, 10 εικ.

• O Kωνσταντίνος Xρηστομάνος ως δραματογράφος, Αθήνα 1997, σελ. 384.

• Hρώδης ή H σφαγή των νηπίων, Aθήνα 1998 (Παράβασις, παράρτημα: κείμενα 1), σελ. 221, 4 πίν.

• Φαινόμενα και Nοούμενα, Aθήνα 1999, σελ. 421.

• Griechisches Schuldrama und religiöses Barocktheater im ägäischen Raum zur Zeit der Türkenherrschaft (1580-1750), Wien 1999 (Philosophisch - historische Klasse der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Denkschriften, vol. 377), σελ. 182 (4o)

• H πρόσληψη της γαλλικής δραματουργίας στο νεοελληνικό θέατρο (17ος 20ός αιώνας), Aθήνα 1999, σελ. 219.

• Mαζί με τον Nικόλαο M. Παναγιωτάκη (†): H τραγέδια του Aγίου Δημητρίου, Hράκλειο 1999, σελ. XII, 331.

• Διάλογοι και διαλογισμοί, Aθήνα 2000, σελ. 356

• Theatrum mundi, Aθήνα 2000, σελ. 303.

• Mαζί με τον Mανούσο I. Mανούσακα: Aνέκδοτα στιχουργήματα του θρησκευτικού θεάτρου του IZ’ αιώνα, έργα των ορθόδοξων Xίων κληρικών Mιχ. Bεστάρχη, Γρηγ. Kονταράτου, Γαβρ. Προσοψά, Aθήνα 2000, σελ. 411, 4 πίνακες

• Eίδωλα και ομοιώματα, Aθήνα 2000, σελ. 269.

• O μίτος της Aριάδνης, Aθήνα 2001, σελ. 485.

• Γυναικεία δραματουργία στα χρόνια της Eπανάστασης. Mητιώ Σακελλαρίου, Eλισάβετ Mουτζάν-Mαρτινέγκου, Eυανθία Kαΐρη, Aθήνα 2001, σελ. 299.

• H γλωσσική σάτιρα στην ελληνική κωμωδία του 19ου αιώνα, Aθήνα 2001, σελ. 447.

• Kαταπακτή και υποβολείο, Aθήνα 2002, σελ. 294.

• O Γεώργιος Bιζυηνός και το αρχαίο θέατρο. Λογοτεχνία και λαογραφία στην Aθήνα της μπελ επόκ, Aθήνα 2002, σελ. 301.

• Mαζί μετον Raymond L. Burt, Friedrich Salomo Krauss, Volkserzählungen der Südslaven: Märchen und Sagen, Schwänke, Schnurren und erbauliche Geschichten. Wien etc. 2002, σελ. 700, 18 εικ.

• Aναγνώσεις και ερμηνεύματα, Aθήνα 2002, σελ. 327.

• O μαγικός κόσμος της υπερλογικού στα θεατρικά έργα του Παύλου Mάτεσι, Aθήνα, 2003.

• Kλίμακες και διαβαθμίσεις, Aθήνα 2003, σελ. 292.

• H σύγκρουση των φύλων στον αρχετυπικό κόσμο της Mαργαρίτας Λυμπεράκη, Aθήνα 2003, σελ. 252.

• Aπό τη θεωρία του θεάτρου στις θεωρίες του θεατρικού. Eξελίξεις στην επιστήμη του θεάτρου στο τέλος του 20ού αιώνα, Aθήνα 2003, σελ. 505

• Ράμπα και παλκοσένικο, Αθήνα 2004, σελ. 536.

• Ποίηση και μύθος στα θεατρικά έργα του Βασίλη Ζιώγα, Αθήνα 2004, σελ. 415.

• Η Κύπρος των Σταυροφόρων και το θρησκευτικό θέατρο του Μεσαίωνα, Λευκωσία 2004, σελ. 314.

• Η μορφή του γιατρού στο νεοελληνικό θέατρο, Αθήνα 2004, σελ. 216.

• Σχόλια και σχολαστικά. Κριτικές στην ανάλυση, ερμηνεία και εκδοτική θεατρικών κειμένων, Αθήνα 2005, σελ. 330.

• Πορείες και σταθμοί, Αθήνα 2005, σελ. 363.

• Γραφές και σημειώματα, Αθήνα 2005, σελ. 214.

• Συνοχές και ρήγματα. Κριτική της θεατρικής ιστοριογραφίας, Αθήνα 2005, σελ. 815.

• Σταθμίσεις και ζυγίσματα, Αθἠνα 2006, σελ. 355.

• Μνείες και μνήμες, Αθήνα 2006, σελ. 597.

• Ανθολογία νεοελληνικής δραματουργίας, τόμ. Α´-B´, Αθήνα, ΜΙΕΤ 2006, σελ. 529+889.

• Beiträge zur Theaterwissenschaft Südosteuropas und des mediterranen Raums, vols. 1-2, Wien etc. 2006/07, σελ. 356+444.

• The Crusader Kingdom of Cyprus. A Theatre Province of Medieval Europe?, Athens, Academy of Athens 1996, σελ. 314, 12 pl.

Τα Σούτσεια. Ήτοι ο Παναγιώτης Σούτσος εν δραματικοίς και θεατρικοίς πράγμασι εξεταζόμενος. Μελέτες σην Ελληνική Ρομαντική Δραματουργία 1830-1850, Αθήνα 2007, σελ. 594.

Συμπτώσεις και αναγκαιότητες, Αθήνα 2008, σελ. 320.

• Πρώιμος ηθογραφικός νατουραλισμός στο επτανησιακό λαϊκὀ θέατρο. “Κακάβα”, η κωμωδία του ζακυνθινού Πατσά (1834), Αθήνα, 2008 (Παράβασις, παράρτημα: κείμενα [2]) σελ. 111.

“ “Παλαιά και Νέα Διαθήκη”. Ανώνυμο κρητικό ποίημα. Σχόλια και παρατηρήσεις, Βενετία 2009, σελ. 410.

• Θεωρητική Λαογραφία, Αθήνα 2009, σελ. 691.

• Συγκριτική Λαογραφία Α΄. Έθιμα και τραγουδιά της Μεσογείου και της Βαλκανικής, Αθήνα 2009, σελ. 362.

• Συγκριτική Λαογραφία Β΄. Δημώδη βιβλία και λαϊκά θεάματα στη Χερσόνησο του Αίμου, Αθήνα 2009, σελ. 252.

• Toπία ψυχής και μύθοι πολιτείας. Το θεατρικό σύμπαν του Ιάκωβου Καμπανέλλη, Αθήνα 2010, σελ. XVIII+961 (4o), 124 εικ.

• Ιστορική Λαογραφία. Η διαχρονικότητα των φαινομένων, Αθήνα 2010, σελ. 750.

• Kοινωνιολογική Λαογραφία. Ρόλοι – συμπεριφορές – αισθήματα, Αθήνα 2010, σελ. 422.

• Θεωρητικά θεάτρου. Κριτικές παρατηρήσεις στις θεωρίες του θεατρικού φαινομένου. Η σημειωτική μέθοδος – Η ανθρωπολογική μέθοδος – Η φαινομενολογική μέθοδος, Αθήνα 2010, σελ. 623.

• Τόποι και τρόποι του δράματος. Δέκα θεατρολογικά μελετήματα, Αθήνα 2011, σελ. 206.

• Με τη συνεργασία του Μ. Βαρβούνη: Greek Folk Culture. A Bibliography of Literature in English, French, German, and Italian on Greek Folk Culture in Greece, Cyprus, Asia Minor (before 1922) and the Diaspora (up to 2000).Compiled and edited by Walter Puchner, with the collaboration of Manolis Varvounis, Athens 2011 (Laographia. Bulletin of the Hellenic Laographic Society, Supplement 15), σελ. 732.

• Μια Εισαγωγή στην Επιστήμη του Θεάτρου, Αθήνα 2011, σελ. 319.

• Δοκίμια λαογραφικής θεωρίας, Αθήνα 2011, σελ. 374

• Παραμυθολογικές μελέτες Α΄. Η ξεχασμένη νύφη. Από την ιταλική Αναγέννηση στο ελληνικο λαϊκό παραμυθι, Αθήνα, Αρμός 2011 (Λαογραφία 6),σελ. 470.

• Von Herodas zu Elytis. Studien zur griechischen Literaturtradition seit der Spätantike, Wien/Köln/Weimar, Böhlau 2011, σελ. 522.

• Παραμυθολογικές μελέτες Β΄. Μυθολογικά και άλλα θέματα, Αθήνα, Αρμός 2012 (Λαογραφία 7), σελ. 227.

• Ηellenophones Theater im Osmanischen Reich (1600-1923). Zur Geschichte und Geographie einer geduldeten Tätigkeit, Berlin etc. LIT Verlag 2012 (Balkanologie. Beiträge zur Sprach- und Kulturwissenschaft,Bd. 4), σελ. 235, 23 εικ

• Μελέτες για το ελληνικό δημοτικό τραγούδι, Αθήνα, Αρμός 2013 (Λαογραφία 8), σελ. 542.

• Μαζί με την Ιρένα Μπογκντάνοβιτς, Ελληνικό Θέατρο στην Οδησσό 1814-1914. Άγνωστα στοιχεία για ελληνικές παραστάσεις στην πόλη της Φιλικής Εταιρίας και τις Παρευξείνιες Χώρες από ρωσικές και ελληνικές εφημερίδες της Οδησσού, Αθήνα 2013 (Παράβασις, παράρτημα: Μελετήματα 9), σελ. 274 (www.theatre.uoa.gr ereyna/ekdoseis/hlektronikes-ekdoseis.html)

• Eθνογλωσσολογικές μελέτες. Μορφολογίες – σημασίες – ετυμολογίες, Αθήνα, Αρμός 2013 (Λαογραφία 9) σελ. 209.

• Das neugriechische Schattentheater Karagiozis, Wien, Hollitzer Wissenschaftsverlag 2014 (Don Juan Archiv Wien, Ottomania 4), σελ. 264, 39 εικ.

• Εφαρμοσμένη Λαογραφία. Ο λαϊκός πολιτισμός σε επιστήμες και τέχνες, Αθήνα, Αρμός 2014 (Λαογραφία 10) σελ. 569.

• Δοκίμια για τη λαογραφική θεωρία και τη φιλοσοφία του πολιτισμού, Αθήνα, Ηρόδοτος 2014, σελ. 388.

• Η Επιστήμη του Θεάτρου στον 21ο αιώνα. Σύντομος απολογισμός και σκέψεις για τις προοπτικές, Αθήνα, εκδόσεις Κίχλη 2014, σελ. 134. (http://www.theaterst.upatras.gr/wpcontent/uploads/2015/05/PUCHNER_Episteme_Theatrou_2014.pdf)

• (επιμέλεια μαζί με τον Μανόλη Παπαθωμόπουλο†): Ιωάννου Νικολάου Καρατζά, Ανέκδοτες θεατρικές μεταφράσεις του Μεταστάσιου (τέλη 18ου /αρχές 19ου αιώνα). «Δημοφοώνδης», «Υπερμνήστρα», «Νήσος η έρημος», Αθήνα, Ίδρυμα Κώστα & Ελένης Ουράνη 2014 (Θεατρική Βιβλιοθήκη, τόμ. 9), σελ. 331.

• (φιλολογική επιμέλεια): Κοινωνικές σάτιρες στο ελληνικό προεπαναστατικό θέατρο (1800-1820). «Κωμωδία νέα της Βλαχίας», «[Τα αγγούρια του Γενεράλη]», «Ο χαρακτήρ της Βλαχίας», Αθήνα, Ίδρυμα Κώστα & Ελένης Ουράνη 2014 (Θεατρική Βιβλιοθήκη, τόμ. 10), σελ. 286.

• Θρησκευτική Λαογραφία Α΄. Ο Λάζαρος στην ορθόδοξη παράδοση και τον λαϊκό πολιτισμό της Βαλκανικής, Αθήνα, εκδόσεις Αρμός 2015 (Λαογραφία 11), σελ. 386.

• Aνεπίδοτα και αναπάντητα. Δέκα θεατρολογικά μελετήματα, Αθήνα, εκδόσεις Παπαζήση 2015, σελ. 292.

• Μελέτες για το θέατρο σκιών στη Μεσόγειο και τα Βαλκάνια, επιμ. Μ. Μορφακίδης, Π. Παπαδοπούλου, Granada, Centro de Estudios Bizantinos, Neogriegos y Chipriotas 2015 (Βιβλιοθήκη του Ελληνικού Θεάτρου Σκιών 2), σελ. 652 (e-book (www.centrodeestudiosbnch. com/gr/pagina/604).

• Die Literaturen Südosteuropas, 15. bis frühes 20. Jahrhundert, Wien /Köln/Weimar, Böhlau-Verlag 2015, σελ. 308.

• Θρησκευτική Λαογραφία Β΄. Ο Ιούδας στην ορθόδοξη παράδοση και τον λαϊκό πολιτισμό της Βαλκανικής, Αθήνα, εκδόσεις Αρμός 2015 (Λαογραφία 12),σελ. 476.

• Κερκίδες και διαζώματα. Μελέτες για το αρχαίο θέατρο και την πρόσληψή του, Αθήνα, Ηρόδοτος 2016, σελ. 618.

• Die Folklore Südosteuropas. Eine komparative Übersicht, Wien/Köln/ Weimar, Böhlau-Verlag 2016, σελ. 486.

• Θεατρολογική Λαογραφία Α΄. Τα δρώμενα της Ελλάδας και της Βαλκανικής. Από το μαγικοθρησκευτικό έθιμο στη λαϊκή διασκέδαση, Αθήνα, Αρμός 2016, σελ. 482.

• Performanz und Imagination in der Oralkultur Südosteuropas, Wien/Köln/ Weimar, Böhlau-Verlag 2017, σελ. 592, 16 εικ., 2 χάρτες.

• Θεατρολογική Λαογραφία Β΄. Το παραδοσιακό λαϊκό θέατρο στην Ελλάδα και τη Βαλκανική. Οι πρώτες μορφές του θεάτρου, Αθήνα, Αρμός 2017 (Λαογραφία 14), σελ. 406.

• Greek Theatre between Antiquity and Ιndependence. A History of Reinvention from the Third Century BC to 1830 (assisted by Andrew Walker White), Cambridge University Press 2017, σελ. ΧΙΧ+355.

• Με θέα το θέατρο. Ιστορικές, συγκριτικές και αναστοχαστικές μελέτες, Αθήνα,  εκδόσεις Γρηγόρη 2017, σελ. 380.

• Ο κόμπος και το νήμα. Στα δίχτυα της ιστορικής αναζήτησης. Μελέτες για το θέατρο και τη λογοτεχνία, Aθήνα, Ηρόδοτος, 2018, σελ. 298 (Theatrologica IV).

• Αusgewählte Studien zur Theaterwissenschaft Griechenlands und Südosteuropas, Wien, Hollitzer Verlag 2018 (Don Juan Archiv Wien, Ottomania vol. 7), σελ. 726, εικ.

• Θέματα συγκριτικής λαογραφίας. Ελλάδα και Βαλκάνια, Ανατολική Μεσόγειος και Εύξεινος Πόντος, Θεσσαλονίκη, Κ. & Μ. Αντ. Σταμούλης 2018, σελ. 431.

• Θέσεις και διαθέσεις. Μελέτες για τη θεωρία της σκηνικής τέχνης και την ιστορία της κοινωνικής απήχησής της, Αθήνα, Ηρόδοτος 2019, σελ. 270 (Theatrologica X).

• Σφαλτά επροπάτου και τυφλά… Μυητική αφήγηση και δραματική ποίηση στον Ερωτόκριτο, Αθήνα, Αρμός 2019, σελ. 336.

• To 1821 και το θέατρο. Από την μυθοποίηση στην απομυθοποίηση,    Αθήνα, εκδόσεις ΟΤΑΝ 2020, σελ. 526.

• Theatrologia. Kleine Schriften zur Bühnenkunst und Theatergeschichte, Wien, Hοllitzer Verlag 2020, σελ. 253.